ဝတၳဳတို ဟုဆိုရာဝယ္

(ေရႊအျမဳေတ မဂၢဇင္းမွ

“ျမင့္သန္း“ ၏ ေဆာင္းပါးကို ကူးယူမွ်ေဝပါသည္)

စင္စစ္ ၀တၳဳတို ဟူေသာ အေရး အသားတြင္ “တို” ဟု ၀ိေသသ ျပဳထားျခင္းမွာ ၀တၳဳရွည္ မဟုတ္သည္ ကို သက္ေသခံ ထားေသာ အခ်က္ တစ္ခုမွ် သာျဖစ္ပါသည္။ စာလံုး အေရအတြက္ နည္းသျဖင့္ သို႔မဟုတ္ စာေၾကာင္း အေရအတြက္ နည္းသျဖင့္ သို႔တည္း မဟုတ္ အသံုးျပဳ ေရးသား၊ ေဖာ္ ထုတ္ ေရးသား ထားေသာ ဘာသာ စကား၏ အတိုင္းအတာ အေရအတြက္မွာ ၀တၳဳရွည္ဟု သတ္မွတ္ ေခၚဆိုၿပီး လက္ခံ ထားေသာ အေရး အသား အေရအတြက္ ထက္ နည္းသျဖင့္ ထိုထိုေသာ အေရး အသားမ်ဳိးကို ၀တၳဳတိုဟု ေခၚဆို သတ္မွတ္ ထားျခင္း မဟုတ္ ပါ။ “တို” ျခင္းမွာ ၀တၳဳတို၏ ဂုဏ္ရည္ တစ္ခုဟု ဆိုလိုေသာ္ (တစ္နည္း အားျဖင့္) ဆိုႏိုင္မည္ ျဖစ္ေသာ္လည္း “လိုအပ္မႈ” တစ္ခု မဟုတ္ပါ။ မရိွမျဖစ္ ဟူေသာ ဂုဏ္ရည္ တစ္ရပ္ မဟုတ္ပါ။ ျမန္မာဘာသာ စကား အေျခခံျဖင့္ ၀တၳဳတို ေရးသား ေဖာ္ထုတ္မႈ ပရိ၀ုဏ္ အတြင္း ထိုအခ်က္ကို အနက္ ယူလဲြမွား စြာျဖင့္ လက္ခံခ့ဲ ၾကျခင္းမ်ား ရိွခဲ့ဖူး ပါသည္။ “၀တၳဳတို ဆိုတိုရမယ္” ဟူေသာ အျမင္၊ အယူအဆ၊ မွတ္ယူ လက္ခံထား မႈတု႔ိမွာ စင္စစ္လူသည္ ေျခႏွစ္ ေခ်ာင္းရိွၿပီး တိရစၧာန္ တို႔မွာ ေျခေလး ေခ်ာင္းရိွၾက သည္ဟု အနက္ ေပးပံုမ်ဳိး ျဖစ္သည္။ အထူး သျဖင့္ ပို႔စ္ေမာ္ဒန္ ကာလႏွင့္ ေမာ္ဒန္ ကာလ၏ အေရးအသား မ်ားကို ထည့္သြင္း စဥ္းစား လာလွ်င္ ဤသို႔သာ ျဖစ္ရမည္ ဟူေသာ အျမင္၊ အယူ အဆ၊ လက္ခံ မွတ္ယူမႈ စသည္ မ်ားမွာ မရိွသင့္ ေတာ့ေပ။ ၀တၳဳတို ေရးသားျခင္းမွာ ဖန္တီးမႈ သို႔မဟုတ္ ဖန္တီး ေသာအျပဳ အမူတစ္ ရပ္ျဖစ္ ေလရာ ဖန္တီးမႈ တိုင္းသည္ ကန္႔သတ္ ထားေသာ ေဘာင္တစ္ ခုတည္း၏ အတြင္း၌ ရပ္တန္႔၍ မေနႏိုင္။ ျမန္မာ ႏိုင္ငံတြင္ စာေပကုိ ပညာ တစ္ရပ္အျဖစ္ ေလ့လာေသာ အေလ့ အက်င့္ နည္းပါး ခဲ့ပါသည္။ ထိုအေလ့ အက်င့္၊ အေလ့ အထေၾကာင့္ စာေရး သမား အခ်ဳိ႕တို႔၏ ေျပာစကား ရပ္တြင္ အေျခ တည္ထား သည့္ ပုဂိ္ၢဳလ္က နားလည္ႏိုင္ မႈအတိုင္း အတာတြင္ တည္ထားေသာ (စာေပႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ သို႔မဟုတ္ စပ္လ်ဥ္း ေနေသာ) အျမင္တင္ ျပခ်က္မ်ား (သာမန္ အျမင္မ်ား)ကို ပညာရပ္ ဆိုင္ရာ စနစ္တစ္စံု တစ္ရာတြင္ အေျခခံကာ ႐ႈျမင္ထား ျခင္းဟု ျမင္မွတ္ ထားတတ္ ၾကသည္။ ထို႔ျပင္ ပညာရပ္ အျဖစ္ေလ့ လာၿပီး နိဂံုးရ ယူထားေသာ အဆိုမ်ား၊ အဆိုတစ္ရပ္ အျဖစ္(ကဲ့သုိ႔) လက္ခံ လိုက္မိခဲ့ ျခင္းမ်ား ရိွခဲ့ေလသည္။ စင္စစ္ စာေရး သမားမ်ား၊ စာေရး သူမ်ား အမ်ားစုမွာ စာေရး သမားမ်ား၊ စာေရးသူမ်ား သာျဖစ္ၾက ပါသည္။ စာအေရး အသားကို အေျခခံကာ“ေရးသား ေဖာ္ထုတ္ တင္ျပမႈ” ကို ပညာရပ္ တစ္ခု (သို႔မဟုတ္ ပညာရပ္မ်ား) အျဖစ္ ေလ့လာ ေသာပညာရွင္ နည္းပါးခဲ့ ပါသည္။ ပညာ ရပ္ဆိုင္ရာ အေဆာက္ အအံုမ်ား တြင္လည္း ထိုသို႔ေသာ ေလ့လာ မႈမ်ဳိးကို အားေပး အားေျမႇာက္ ျပဳျခင္း နည္းခဲ့ ပါသည္။ ထုိအခ်က္ တြင္တည္ကာ စာေရး သမားမ်ား၊ စာေရးသူ မ်ားအနက္ နာမည္ တစ္လံုး ရလာသူ အခ်ဳိ႕က သူတို႔၏ ဥာဏ္ရည္ ဥာဏ္ေသြး ရိွသမွ်ေသာ အတိုင္း အတာ ကေလးျဖင့္ သူတို႔၏ အထင္၊ သူတို႔၏ အျမင္ကို စၾက၀ဠာ လံုးဆိုင္ရာ ေယဘုယ် စံသဖြယ္ ျပဳကာ ေျပာဆိုေရး သားခဲ့ၾက ေလေတာ့သည္။ စာဖတ္သူ အမ်ားစု ကိုယ္တိုင္မွာ လည္း ျပန္လည္ စိစစ္ေလ့ လာၾကည့္ ေလာက္ေသာ အခ်ိန္၊ အေၾကာင္း အရာ၊ အသိပညာ မရိွခဲ့ ေလရာ ျမစ္ထဲက ကိုင္းႏွင့္ ကၽြန္းမွာ ေျမေပၚက ကိုင္းပင္ ႀကီးႏွင့္ ကၽြန္းပင္ႀကီး ဘ၀သို႔ ေရာက္သြား သည္ကဲ့သို႔ ျဖစ္သြားၾကရ ပါေတာ့ သည္။ ၀တၳဳတို ကိစၥကို မဆက္မီ အေၾကာင္း ဆိုက္ေန သျဖင့္ ဆိုခဲ့ေသာ အခ်က္ ( လြဲမွားစြာ နားလည္ လက္ခံ ထားေသာ ပုဂၢလိက အျမင္မ်ား ) ႏွင့္ ဆက္စပ္ ေနသည့္ အခ်က္ တစ္ခုႏွစ္ ခုကို နမူနာ ျပပါရေစ။ စာေပေ၀ ဖန္ေရးႏွင့္ ဆိုင္ေသာ အခ်က္တခ်ဳိ႕ ျဖစ္သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ဆိုရွယ္လစ္ ေခတ္ကာလ အတြင္းက ေသာ္ ေယာင္ေယာင္ မာ့စ္ ၀ါဒီမ်ား အလြန္႔ အလြန္ ထြန္းကား ခဲ့ပါ သည္။ ထိုကာလတြင္ ျမန္မာစာေပ ေလာက အတြင္း၌ ဆိုရွယ္လစ္ ေယာင္ေယာင္မ်ား ေပၚလာ ပါေတာ့သည္။ ဆိုရွယ္လစ္ စာတိုေပစ မ်ားဖတ္ဖူး ေသာ စာေရး ဆရာတို႔က မာ့စ္၀ါဒကို ကိုယ့္ အထင္ႏွင့္ ေပးစားကာ ေသြးသား ေတာ္စပ္လိုက္ ၾကသူမ်ား လာ သကဲ့သို႔ “ျပည္သူ” ဟူေသာ စာလံုး၊ စကားလံုးကို တြင္တြင္ သံုးကာ တိုက္ခန္း ရရန္ႀကိဳးပမ္း ေသာ စာေရးဆရာ၊ ကဗ်ာဆရာ မ်ားလည္း ေပၚခဲ့ပါသည္။ ဤကိစၥမွာ တိုက္႐ိုက္ မသက္ဆိုင္ သျဖင့္ ထားရစ္ခဲ့ ပါရေစ။ ဤတြင္ တင္ျပလို သည္မွာ ျမန္မာ ဘာသာစာ အေျခခံကာ စာေပအျဖစ္ ေရးသား ေဖာ္ထုတ္ တင္ျပမႈ အတြင္း စာေပေ၀ဖန္ ေရးႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ မွန္းဆ အယူ အဆမ်ားတြင္ အေျခခံသည့္ အျမင္အခ်ဳိ႕ အေၾကာင္း ျဖစ္သည္။ ေရွးဦးစြာ စာေပတြင္ ႏိုင္ငံေရး စံရိွရမည္ ဟူေသာ အယူအဆ ကိုၾကည့္ေစ ခ်င္သည္။ ျပႆနာမွာ မည္သူ၏ ႏုိင္ငံေရးစံ ျဖစ္ပါသနည္း ဟူေသာ ေမးခြန္း ျဖစ္သည္။ ထို႔ျပင္ မည္သည္ကို ႏိုင္ငံေရး စံဟု ေခၚပါသနည္း ဆိုသည္ကို ထည့္သြင္း စဥ္းစား ရန္ရိွ ေနျပန္သည္။ ဥကၠ႒ႀကီး ေမာ္ေျပာေသာ ပန္းေပါင္း တစ္ရာ ပြင့္ဖို႔ ကိစၥေလာ၊ သို႔မဟုတ္ (ထုိစဥ္က) ပုဂံစာအုပ္ တိုက္၏ ေဆာင္ပုဒ္ ျဖစ္ေသာ “အလုပ္သမား၊ လယ္သမားနဲ႔ ႏိုင္ငံေတာ္” ဆိုသည္ကို ဆိုလိုပါ သေလာ။ သို႔တည္း မဟုတ္ အဂၤလန္တြင္ ဒိန္ခဲစားၿပီး လုပ္လုပ္ စားစား အလုပ္သမား ဘ၀ကို နားလည္ ၾကည့္ေသာ ကားလ္မာ့စ္၏ အျမင္ေလာ။ စဥ္းစား ၾကည့္စရာ မ်ား ျဖစ္ပါသည္။ စင္စစ္ တစ္စိတ္ တစ္ပိုင္းမွာ ဆိုဗီယက္ ျပည္ေထာင္ စုတြင္ ႏိုင္ငံေရး အေျခခံျဖင့္ သံုးႏႈန္းေသာ Partynost, Ideynost ႏွင့္ Narodonost ကို ဥကၠ႒ႀကီး ေမာ္၏ ယန္အန္ ေဆြးေႏြးပြဲ တြင္ ေျပာၾကား ခဲ့ေသာ အခ်က္ မ်ားကို ေရာခ်ကာ ကိုယ္ထင္ သလို ( ပုဂၢလိက သိမွတ္ နားလည္မႈ အတိုင္းအတာ တစ္ခုတည္းျဖင့္) နားလည္ ထားလိုက္ျခင္းသာ ျဖစ္သည္။ သို႔ျဖစ္ေလရာ အဓိက ျပႆနာ မွာကာလ၊ ေဒသႏွင့္ ပေယာဂ တုိ႔ကို တစ္ေျပး ညီလက္ခံ မွတ္ယူ ထားလိုက္ျခင္း ျဖစ္သည္။ သိမႈအေျခ ခံကာ ဆက္လက္ ျပဳမူလုပ္ ကိုင္ျခင္းမ်ား တြင္ အနည္းဆံုး ကာလႏွင့္ ေဒသကို ထည့္သြင္း မစဥ္းစားဘဲ မျဖစ္ႏုိင္။ ထိုသို႔ ထည့္သြင္း မစဥ္းစားျခင္းမွာ ေခတ္အဆက္ ဆက္ (ယေန႔ တိုင္ဟု ဆိုေကာင္း ဆိုရမည္) လြဲမွားစြာ လက္ခံ ထားေသာ ျမန္မာ လူ႔အဖြဲ႕ အစည္း အတြင္းမွ အျမင္ ျဖစ္သည္။ ဥကၠ႒ ႀကီးေမာ္က ယန္အန္ ေဆြးေႏြး ပြဲတြင္ ေျပာၾကား ခဲ့ ေသာေၾကာင့္ ျမန္မာစာ ေပတြင္ ဥကၠ႒ႀကီး ေမာ္ေျပာ ေသာ ႏိုင္ငံေရးစံ လိုသည္ဟု အေၾကာင္း ျပ၍မရ။ ဥကၠ႒ႀကီး ေမာ္ေျပာေသာ အခ်ိန္ႏွင့္ အေန အထားမွာ ကၽြန္ေတာ္ တို႔ႏွင့္မတူ။ ဥကၠ႒ႀကီး ေမာ္က ပေဒသရာဇ္ စနစ္၊ အရွင္းရွင္ စနစ္ႏွင့္ ကူမင္ တန္တို႔ကို တိုက္ခဲ့ ရသည္။ ကၽြန္ေတာ္ တို႔၏ ဆိုရွယ္လစ္ စနစ္ထူ ေထာင္ေရးတြင္ တိုက္စရာ မ်ားမ်ား စားစား ရိွလွသည္ မဟုတ္။ လူး၀စ္ လမ္း (ယေန႔အေခၚ ဆိပ္ကမ္း သာလမ္း)ထိပ္မွ ကြမ္းယာ ကုလား ေမာင္ျမကို အရွင္းရွင္ စာရင္း သြင္းကာ ကြမ္းယာ ဆိုင္ကို ျပည္သူပိုင္ သိမ္းေသာ ေခတ္သာ ျဖစ္သည္။ အရင္းရွင္ ဟုေျပာပ ေလာက္ေအာင္ မရိွေသာ အရပ္၊ အာဏာ သိမ္းၿပီးသား ေစာ္ဘြားမ်ား အေပၚထပ္ကာ အာဏာ သိမ္းလိုက္ ျခင္းမွ်သာ ျဖစ္သည္။ ပေဒသရာဇ္ ဆိုသည္မွာ မရိွေတာ့ သည့္ကာလ သန္းေပါင္း မ်ားစြာေသာ တ႐ုတ္ ျပည္သူတို႔၏ အက်ဳိး စီးပြားကို ရည္၍ “ေမာ္” ကဲ့သို႔ ခရီးရွည္ ခ်ီတက္ခဲ့ ၾကသည္ မဟုတ္။ ေခါင္းေဆာင္ ပိုင္းက အခ်ိန္မွန္မွန္ ေဂါက္သီး႐ိုက္ ေနၾကစဥ္၊ သဲယား ၀ဲယားႏွင့္ ေျပာေသာ နယ္ဘက္ ေက်းဘက္မွ ေက်ာင္းဆရာ ကေလး မ်ားကို လက္ပူတိုက္ ေပးၿပီး ၿမိဳ႕ႀကီး ျပႀကီးက တကၠသိုလ္ မ်ားတြင္ “သေဘာတရား ေရးရာ” လက္ခ်ာ ေပးခိုင္း ထားေသာ ကာလ (ထို ဆရာ ကေလး မ်ားကလည္း ဘေရာက္ဒါ ဆိုသည္မွာ ဘယ္ကမွန္း မသိ။) ေမာ္တို႔၊ က်ဳိတို႔၊ က်ဴေတး တို႔ ႀကိဳးပမ္းမႈႏွင့္ အေန အထားခ်င္း မတူ။ လူတို႔၏ ျဖစ္ေနျခင္း တည္းဟူေသာ သိနားလည္မႈ မတူညီမႈ တြင္ ခိုင္မာေသာ ဆင္ေျခ တစ္စံုတစ္ရာ မရိွဘဲ ႏိုင္ငံေရး စံရိွရမည္ဟု အတင္း အဓမၼေျပာ ဆိုခဲ့သည္မွာ ေဘးလူ အထင္ႀကီး ေအာင္ ၿဖီးျပ ေနၾက ျခင္း သက္သက္သာ ျဖစ္ခဲ့ေလသည္။ ဒဂုန္ တာရာကို ခ်ဲ၊ ဗန္း ေမာ္တင္ ေအာင္ကို ဆဲသည္ကို စာေပေ၀ ဖန္ေရးဟု ထင္ထားသည့္ အေနအထား သာျဖစ္သည္။ မပို။ စာမတတ္လို႔ အရပ္ကို လင္ေတာ္ ရသည္ဆိုေသာ သူမ်ား ေလာက္သာ လက္ခံ ႏိုင္မည့္ ၿဖီးလံုးမ်ဳိး ေဖာင္းပြ ခဲ့ေသာ ကာလသာ ျဖစ္သည္။ စပ္လ်ဥ္း ေန၍ အျခားအခ်က္ တစ္ခုကိုလည္း ေထာက္ျပ ပါရေစ။ (ဤအခ်က္မွာ ေဆာင္းပါး တစ္ခုတြင္ ေရးခဲ့ ဖူး ေသးသည္။)။ Theme ကို ေ၀ဖန္သည္ ဟူေသာ အျမင္ ျဖစ္သည္။ ထိုအျမင္ကို တခုတ္ တရေျပာခဲ့၊ ေရးခဲ့ၾက ေသးသည္။ သုိ႔ရာတြင္ မည္သူ ကမွ်၊ မည္သို႔၊ မည္သို႔ျဖင့္ Theme ကို ေ၀ဖန္ရ သည္ဟု မရွင္းခဲ့။ မရွင္းခ့ဲ ၾကသည္မွာ စင္စစ္Theme ကို မႀကိဳက္သျဖင့္ ဖန္တီးေရး သားေဖာ္ ထုတ္တင္ ျပထားျခင္း တစ္စံု တစ္ရာကို အဆံုးအျဖတ္ မျပဳႏိုင္ ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ Theme ကို မႀကိဳက္ရန္မွာ ေက်ာေထာက္ ေနာက္ခံ “မူ” တစ္ခုခု ရိွေနႏွင့္ ရန္လိုသည္။ ထုိမူမွာ ဖန္တီးစာ အေရး အသား၏ နယ္နိမိတ္ အျပင္မွသာ ျဖစ္ေပမည္။ အေၾကာင္းမွာ Theme ဆိုသည္မွာ Subject of the work မဟုတ္ေခ်။ Story ကို ဆိုလိုသည္ မဟုတ္။ ၀တၳဳတစ္ပုဒ္ တြင္ ဒုကၡ အေၾကာင္း (အဆိုး ေ၀ဒနာ၏ ဆက္လက္ တည္ရိွေနမႈ အေၾကာင္း) ေရးထား သည္ ဆိုပါစို႔။ ထိုေရးသား ထားျခင္းမွာ “အေၾကာင္း” ျဖစ္သည္။ ေရးသားထား ျခင္း၏ အေၾကာင္း၊ အေရး အသား အတြင္းက အေၾကာင္း၊ စာေရးသူက အေရး အသားအားျဖင့္ ေဖာ္ထုတ္ တင္ျပေသာ အေၾကာင္းသာ ျဖစ္သည္။ စာေရးသူက ေရးလိုသည့္ အေၾကာင္းမွာ ထိုထိုေသာ ဒုကၡမ်ားကို ရင္ဆိုင္ရန္၊ ခံႏိုင္ရည္ ရိွရန္၊ ေက်ာ္လႊား ႏိုင္ရန္ ျဖစ္သည္။ ထိုအျမင္ကို ေပၚေအာင္ ေရးထားေသာ အေရး အသားမွာTheme ျဖစ္သည္။ ခပ္လြယ္လြယ္ ဆိုေသာ္ အေၾကာင္း တစ္စံုတစ္ရာ အေၾကာင္း ေရးသား ထားျခင္းသည္ Theme မဟုတ္။ အေၾကာင္း အရာကို ေဖာ္ထားေသာ အေရး အသား ကသာTheme ျဖစ္ေနသည္။ Theme ကို အေျခခံကာ စာေပ ေ၀ဖန္ ေရးျပဳႏိုင္ ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ ပညာရပ္ ဆိုင္ရာ စည္းကမ္း နည္းလမ္း မ်ားကို အေျခခံရ ပါလိမ့္ မည္။ ပညာရပ္ အေျခခံ အဆိုမ်ား အမ်ားႀကီး ကိုးရပါ လိမ့္မည္။ ” ကေဇာ္ ဆိုင္တြင္၊ ေစ်းရပ္ ကြက္ထဲတြင္ လက္တန္း ျငင္းသကဲ့ သို႔ ေျပာဆို ေရးသားရန္မွာ မျဖစ္ႏိုင္။ လြယ္လြယ္ ဆိုရေသာ္ အနည္းဆံုးTheme ကို Motif ႏွင့္ ခြဲျပတတ္ ဖို႔လိုေနေပ ေသးသည္။ သို႔တိုင္ Motif တိုင္းမွာ Lead Motif မျဖစ္ႏိုင္ သည္ကိုလည္း နားလည္ဖို႔ လိုေနေပ ဦးမည္။ ဆိုရွယ္လစ္ ေခတ္ကာလ အတြင္းကေသာ္ ျပည္သူ႕ ဘ၀ကို ထင္ဟပ္ မျပႏိုင္သျဖင့္ Theme ကို မႀကိဳက္ ဟူေသာ ေလကို ဖမ္း၍ ၀ါးတန္း ခ်ည္ျပေသာ ၿဖီးသံမ်ား ၾကားခဲ့ဖူး ေသးသည္။ Theme သည္ျပည္သူ႔ ဘ၀ကို ထင္ဟပ္ ျပႏိုင္ျခင္း၊ မျပႏိုင္ျခင္း ႏွင့္မဆိုင္။Theme ကို အေျခခံထားၿပီး ေ၀ဖန္တိ ကျပဳေသာ္ အေရး အသားအတြင္းမွာ ဆီေလ်ာ္ အပ္စပ္မႈရိွျခင္း၊ မရိွျခင္း၌ တည္လို ကတည္ႏုိင္သည္။ သို႔ရာတြင္ Theme ကို မႀကိဳက္ဘူး ဟူေသာ ေ၀ဖန္ခ်က္ မ်ဳိးကို မျပဳႏိုင္။ မျပဳႏိုင္ ရသည္မွာ စာေရးသူက သူ၏ လုပ္ပိုင္ခြင့္ အရ လုပ္ေဆာင္ ထားေသာ အျပဳအမူ အတြင္းမွ ေပၚေပါက္ လာခဲ့ေသာ ထုတ္ကုန္ (ပစၥည္း တစ္စံုတစ္ရာ) သာ ျဖစ္ေနေသာ ေၾကာင့္ပင္။ ေ၀ဖန္ေရး သမား၏ ႀကိဳက္ျခင္း၊ မႀကိဳက္ျခင္း၊ သေဘာတူျခင္း၊ မတူျခင္းတို႔မွာ ဖန္တီးတည္ ေဆာက္ၿပီးသား လက္ရာ တစ္စံုတစ္ရာ အေပၚ အဆံုးအျဖတ္ မေပးႏိုင္။ သို႔ရာတြင္ ျမန္မာ စာေပေရးသား ေဖာ္ထုတ္မႈ နယ္ပယ္ အတြင္း ထိုထိုေသာ အၿဖီး ေ၀ဖန္ ေရးမ်ား ရိွခဲ့သည္။ အၿဖီး အတိုင္း ဆက္လက္ လက္ခံခဲ့ ၾကသူမ်ား လည္း ရိွခဲ့ေလ သည္။ ဤတြင္ ၀တၳဳတို အေၾကာင္း ဆီသို႔ ျပန္သြား ပါရေစ။ ၀တၳဳတိုဆို တိုမွဟူေသာ အျမင္ကို ျမန္မာ ႏိုင္ငံ၏ စာေပ ဖန္တီးမႈ နယ္ပယ္ အတြင္း ၆၀ ခုႏွစ္ကာလ မ်ား၏ ေႏွာင္းပိုင္း ႏွင့္ ၇၀ ခုႏွစ္ကာလ မ်ားအတြင္း ၾကားလာ ခဲ့ရသည္။ ထုိအျမင္မွာ အလြန္တိမ္ေသာ အျမင္သာ ျဖစ္ပါသည္။ စား၍ ရသည့္ အႂကြင္းကို ၉ ႏုတ္လိုက္ရာမွ သုညခ်ည္း က်န္ေသာ နိဂံုး မ်ဳိးဆြဲ ယူထား ျခင္းသာ ျဖစ္ပါသည္။ အကယ္၍ “တိုျခင္း” သည္ ၀တၳဳတို၏ ဂုဏ္ရည္ တစ္ရပ္ဟု လက္ခံ လိုေသာ္ ၀တၳဳတို၏ ဂုဏ္ရည္ မ်ားစြာအနက္ တစ္ခုဟူ၍ကား လက္ခံႏိုင္ ေပမည္။ ဆိုလိုသည္မွာ တိုျခင္းသည္ ၀တၳဳတို ျဖစ္ျခင္း အတြက္ တစ္ခုတည္း သို႔မဟုတ္ အလံုးစံုေသာ သေဘာျဖင့္ လက္ခံ ထားရမည့္ ဂုဏ္ရည္ မဟုတ္ပါ။ တိုျခင္းတည္း ဟူေသာ ၀ိေသသ ျပဳထားမႈ၊ ျပဳထားျခင္း ကို ေခတၱမွ် အသာေဘး ဖယ္ထားၿပီး “၀တၳဳ” ဆိုသည္ကို ေလ့လာၾကည့္ ၾကေစခ်င္ သည္။ ၀တၳဳဆို သည္မွာ ဘာလဲဟု ေမးေသာ္ အလြယ္ဆံုး အေျဖတစ္ခုမွာ “အသံ” သာ ျဖစ္ပါသည္။ ထြက္ေပၚ လာေသာ ထီးထီးက်န္ အသံတစ္ခုသာ ျဖစ္ပါသည္။ ထုိအျမင္၊ အယူအဆ၊ သေဘာ ထားမွာ ေခတ္ကာလ အမ်ဳိးမ်ဳိး ေျပာင္းလဲ လာျခင္းအတြင္း ၀တၳဳ ဟူေသာ အေၾကာင္း အရာကို ေဆြးေႏြးၾက ေလတိုင္း မျငင္းဆိုႏိုင္ ေသးေသာ အခ်က္ တစ္ခုသာ ျဖစ္ေနပါ သည္။ ပါးစပ္ေျပာ မဟုတ္ဘဲ၊ ဘာသာ စကား တစ္စံု တစ္ခုကို သံုးစြဲကာ ေရးသားၾက ျခင္းတြင္ပင္ ေရးသူ၏ ဖန္တီးထား မႈက ထြက္လာ ေသာအသံ တစ္ခုသာ ျဖစ္ပါသည္။ ထုိအသံမွာ ေရးသား သူ၏ အသံသာ ျဖစ္သည္ဟု မဆိုလို။ ေရးသားသူ၏ အသံျဖစ္ ႏိုင္သကဲ့သို႔ ေရးသားသူက ဖန္တီးထား သူတို႔၏ အသံမ်ားလည္း ျဖစ္ႏုိင္ ပါသည္။ သို႔ျဖစ္ရကား ၀တၳဳသည္ ဘာသာ စကားတစ္စံု တစ္ခုတြင္ အေျခခံကာ သီကံုး ေျပာဆို ေရးသားျခင္း စနစ္ အတြင္းမွ အျမင့္ဆံုး စနစ္ တစ္ခုဟူ၍ပင္ ဆိုႏိုင္ပါသည္။ ၀တၳဳသည္ ပံုေျပာေသာ အေလ့မွ ထြက္ေပၚ လာျခင္းျဖစ္ သည္ဟု ပညာရွင္ မ်ားက ဆိုၾကပါသည္။ သို႔ေသာ္ ၀တၳဳေရး သားျခင္း သည္ ပံုေျပာ ျခင္းကဲ့သို႔ စီကာပတ္ ကံုးေျပာ ဆိုေရးသား ရမည္ ဟူ၍ကား နားလည္ လက္ခံၾကျခင္း မရိွေစခ်င္ပါ။ ေရွးက ေသာ္ ပံုနား ေထာင္ခ်င္လို႔ ၀တၳဳဖတ္ သည္ဟူေသာ အယူအဆ မ်ဳိးရိွခဲ့ၾကသည္။ ( ဤတြင္ စပ္လ်ဥ္း၍ ေရးသား ရေသာ္ ေဒါက္တာ ထင္ေအာင္ကဲ့ သို႔ေသာ ပုဂိ္ၢဳလ္ ႀကီး၌ပင္ ထိုအျမင္ မ်ဳိးရိွခဲ့ ပါသည္။  အေထာက္ အထား ျပရန္ ကား ကၽြန္ေတာ့္ ထံတြင္ မရိွပါ။ ရွာေဖြႏိုင္ရင္ ၁၉၄၉  ခုႏွစ္ထုတ္ ျမန္မာ့အလင္း သတင္းစာ မ်ားတြင္  ရွာေဖြ ၾကည့္ေစ ခ်င္သည္။ အေဖရိွ စဥ္က သူသိမ္း ထားေသာ ျမန္မာ ့အလင္း သတင္းစာ ဖိုင္တဲြႀကီး မ်ားထဲမွ ဖတ္ရ ျခင္းျဖစ္ သည္။ ၁၉၄၉ ကိုသာ မွတ္မိ ေနရျခင္းမွာ ကၽြန္ေတာ့္ကို ေမြးေသာ ႏွစ္ျဖစ္ေသာ ေၾကာင့္ျဖစ္ ပါ၏)။ သို႔ရာတြင္ ထုိစဥ္ ထိုအခါက ေဒါက္တာ ထင္ေအာင္က “ပံု”ကို အဂၤလိပ္လို “ပေလာ့” ဟူ၍ ယူသည္ကို လည္းမွတ္သား မိပါသည္။ ထိုအယူ အဆမွာ လက္ခံရန္ မလြယ္လွပါ။ သို႔ရာတြင္ ကၽြန္ေတာ့္ အေနျဖင့္ မျငင္းရဲပါ။ (မျငင္းရဲ သည္မွာ ျမန္မာ လူမ်ဳိးမ်ားသည္ အမွန္ တရားထက္ လူပုဂိ္ၢဳလ္ ကိုးကြယ္မႈ မ်ားေသာ ေၾကာင့္ ျဖစ္ပါသည္။ ဥပမာ ေဒါက္တာ ထင္ ေအာင္အပါအ၀င္ ဒဂုန္တာရာ၊ ေဒါက္တာ သန္းထြန္း၊ ေအာင္ဆန္း စုၾကည္ စသည္ စသည္ ပုဂိ္ၢဳလ္ မ်ားမွာ မွားႏိုင္ခြင့္ ရိွေသာ လူသား မ်ားပင္ ျဖစ္လင့္ကစား အမွား မရိွသူ မ်ားဟု ေနာက္လိုက္ ေနာက္ပါ တပည့္ လက္သားမ်ား ႏွင့္အတူ လူအေတာ္ မ်ားမ်ား လက္ခံ ထားသည္ကို သတိထားမိ ပါသည္။ ထို႔ျပင္ အမွန္တရား အေၾကာင္း ေျပာဆို ေရးသား ျခင္းမွာ (အထူးသျဖင့္ ျမန္မာျပည္ တြင္) လူမုန္း မ်ားေသာ ကိစၥတစ္ရပ္သာ ျဖစ္ပါသည္။ အယ္ရစ္ စေတာ္တလ္ကို ဂရိတြင္ ေမြးခဲ့သည္မွာ ေကာင္းလွသည္၊ ၾသ။)ပေလာ့ ဆိုသည္မွာ Plot ကို ရည္ၫႊန္း ဆိုလိုသည္ မွန္ေသာ္ ကၽြန္ေတာ့္ အေနျဖင့္ စာဖတ္သူမ်ား သေဘာေပါက္ ေစရန္ အဂၤလိပ္လို စာတစ္ေၾကာင္း ေရးျပရ ပါေစ။ Story is the raw material from which plot is constructed ျဖစ္ပါသည္။ ကၽြန္ေတာ့္ အထင္ မဟုတ္ပါ။ ပညာရွင္မ်ား လက္ကိုင္ ထားၾကရေသာThe Bedford Glossary of Critical and Literary Terms စာမ်က္ႏွာ ၂၈၆ တြင္ ေရးထား သည့္အတိုင္း  ျဖစ္ပါသည္။ ၀တၳဳတိုတြင္ သံုးႏႈန္း ထားေသာ “တို”မွာ အကန္႔ အသတ္ တစ္ခုကို ၀ိေသသ ျပဳထားေသာ စာလံုး၊ စကားလံုး တစ္ခုျဖစ္ သည္မွာ မွန္ပါသည္။ ထိုေၾကာင့္ ၀တၳဳတို ထက္ရွည္ေသာ ၀တၳဳ မ်ဳိးတြင္ “ရွည္” ဟူေသာ စာလံုး၊ စကားလံုးကို တြဲစပ္ကာ ၀တၳဳ ရွည္ဟု ေခၚၾကပါသည္။ အခ်ဳိ႕က Nouvelle ကို ၀တၳဳလတ္ ဟုအဆန္း ထြင္ကာေခၚ သည္ကို ေတြ႕ခဲ့ရ ဖူးပါသည္။ သို႔ရာတြင္ အတိုႏွင့္ အရွည္ အၾကားတြင္ မတိုမရွည္ ဟူေသာ အသံုး အႏႈန္း ရိွပါသည္။ “အလတ္”ဟူေသာ အသံုးအႏႈန္း ကိုအတို၊ အရွည္ကို ေဖာ္ျပႏိုင္ စြမ္းေသာ အသံုးအႏႈန္း တစ္ရပ္ အျဖစ္ မသံုးႏႈန္းၾကပါ။ ဤတြင္ေသာ္ ၀တၳဳတို အေၾကာင္းကို သာ ဦးတည္ ေဆြးေႏြးလို သျဖင့္ အလတ္ျဖစ္ ေနေသာ ၀တၳဳ အေၾကာင္း ကို ခ်န္လွပ္ ထားခဲ့ပါမည္။ အတို ဆိုသည္မွာ မရွည္ေသာ ေၾကာင့္ မရွည္ေသာ ၀တၳဳကို ၀တၳဳတိုဟု ေခၚဆို သည္မွာ တရား ပါသည္။ ဘာသာ စကား ၌တည္ေသာ ယုတိ္ၱ စနစ္အရ စိစစ္လွ်င္လည္း မွန္ကန္ ေသာနိဂံုး တစ္ခု ျဖစ္ပါသည္။ သုိ႔ရာတြင္ ၀တၳဳတိုဟု မ်ဳိးတူစု ျပဳကာ ကန္႔သတ္ သတ္မွတ္ ေခၚဆို ထားေသာ အေရးအသား မ်ားမွာ တိုေသာ ေၾကာင့္ ၀တၳဳတို ဟုေခၚၾကသည္ မဟုတ္ပါ။ အေၾကာင္း တစ္ရပ္မွာ တိုသည္ဟု စာမ်က္ႏွာ သို႔မဟုတ္ စာလံုး အေရအတြက္ တြင္ တည္ကာ သတ္မွတ္ ထားေသာ ၀တၳဳတိုမ်ား ထက္တုိေသာ ၀တၳဳ အေရး အသားမ်ားႏွင့္ သာမန္ အားျဖင့္ ၀တၳဳရွည္ ဟု သတ္မွတ္ ေခၚေ၀ၚေသာ ၀တၳဳရွည္ ထက္တုိေသာ သုိ႔မဟုတ္ ပိုမုိ ရွည္လ်ားေသာ (အျခား တစ္နည္း စာလံုး အေရ အတြက္ နည္းေသာ၊ မ်ားေသာ) ၀တၳဳအေရး အသားမ်ား ရွိေနၾကပါသည္ ၄င္းတုိ႔ကို မည္သုိ႔ သတ္မွတ္မည္ ဆုိသည္မွာ ျပႆနာ တစ္ရပ္ျဖစ္ လာပါလိမ့္မည္။ သို႔ျဖစ္ရကား ထည့္သြင္းစဥ္း စားရမည့္ အခ်က္မ်ားစြာ ရွိေနပါသည္ (ဤတြင္ ၀တၳဳတုိကို “ပညာရပ္ တစ္ခုအျဖစ္ ေလ့လာမႈ အတြင္းမွ”ဟု ကန္႔သတ္ ေျပာဆုိျခင္း ဟူ၍လည္း သေဘာေပါက္ ထားၾကေစ ခ်င္ပါသည္။)။ သို႔ျဖစ္ရာ အဂၤလိပ္ ဘာသာ စကားအျဖစ္ ေျပာဆုိေသာ A short Story is a story that is short ဟူေသာ စကားမွာ ပညာရပ္ဆုိင္ရာ နယ္ပယ္ အတြင္း လက္မခံႏုိင္ ေသာစကားသာ ျဖစ္ပါသည္။ အေျပာင္ အျပက္ျပဳကာ ေျပာဆုိၾကျခင္း သာျဖစ္ပါသည္။ ထုိစကားမွာ ေရွးက စာေရးဆရာ ႀကီးပိုး (Edgar Allen Poe) ေျပာခဲ့ေသာ စကားတြင္ အေျခခံကာ  ေျပာဆုိခဲ့ ၾကျခင္းျဖစ္ မည္ဟု အခ်ဳိ႕က ဆုိသည္။ အေၾကာင္းမွာ ပုိးက ၀တၳဳတုိ ဆုိသည္မွာ တစ္ထုိင္တည္း ႏွင့္ အၿပီးဖတ္ ႏိုင္ေသာ အေရးအသား မ်ဳိးဟု ေျပာခဲ့ ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ သို႔ရာတြင္ သတင္းစာထဲမွ သတင္းတစ္ပုဒ္၊ မဂၤလာေဆာင္ ဖိတ္စာ၊ လက္ကမ္း ေၾကာ္ျငာ၊ သာမန္ ကဗ်ာတစ္ပုဒ္...စသည္ တုိ႔ကုိလည္း တစ္ထုိင္ တည္းႏွင့္ အၿပီးဖတ္ႏုိင္ ၾကပါသည္။ ၄င္းတို႔မွာ ၀တၳဳတုိ တစ္ပုဒ္ မျဖစ္လာၾက။ ၀တၳဳတုိကို ပညာရပ္ တစ္ခုအျဖစ္ ေလ့လာ ခဲ့ၾကေသာ ပညာရွင္ မ်ားအနက္ ေမ (Charles May) ဆုိသူ တစ္ဦး ၏ အျမင္ကို အက်ဥ္းမွ် ရွင္းျပခ်င္ ပါသည္။ ေမ၏ ေလ့လာမႈမွာ ဆယ္စုႏွစ္ တစ္ခုမွ်မက ၾကာခဲ့ပါသည္။ သူ၏ ေလ့လာခ်က္မွာ အျခားေသာ ပညာရွင္မ်ား ႏွင့္ယွဥ္ေသာ္ သေဘာထား ႀကီးႀကီးျဖင့္ ေလ့လာ မႈျပဳခဲ့သူဟု ကၽြန္ေတာ္ ျမင္ပါသည္။ ေျပာင္ေျမာက္ လွသည္ ဟူ၍ကား ကၽြန္ေတာ္ မဆုိလုိ။ သူ႔အျမင္မွာ ၀တၳဳတုိ၏ သီးျခား သေဘာေဆာင္ ေနေသာ တည္ေဆာက္ ထားပံုႏွင့္ ထူးျခား ေနေသာTheme  (ဤတြင္ Theme ဟူ၍သာ သံုးစြဲလုိက္ ရသည္မွာ ျမန္မာ ျပန္ရာတြင္ အနက္လႊဲ ႏိုင္ေသာ ေၾကာင့္ ျဖစ္ပါသည္။) တို႔ကို ဆက္ႏႊယ္ကာ ေလ့လာ ခဲ့ျခင္းျဖင့္ ရရွိလာ ေသာအျမင္ ျဖစ္သည္။ သူ၏ အျမင္ အရေသာ္ ၀တၳဳတုိ တုိရသည္မွာ အခုိက္ အတန္႔ အတြင္း (အျဖစ္) ရယူခဲ့ေသာ အေတြ႕ အၾကံဳ၌ တည္ေသာ ေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ ထုိအေတြ႕ အၾကံဳသည္ ၀တၳဳတုိ တစ္ပုဒ္ ဖန္တီးရန္ အတြက္ သင့္ေလ်ာ္ သည္ဟူ၍ ျဖစ္ေလသည္။ သူက ၫႊန္းဆို လုိသည္မွာ အခိုက္ အတန္႔အတြင္း အလ်င္ အျမန္ ေပၚေပါက္ ခဲ့ေသာ ဒ႑ာရီ ဆန္လွေသာ အျမင္မ်ဳိး ျဖစ္သည္။ ဒ႑ာရီ ဆန္လွေသာ အျမင္ဟု ဆုိသျဖင့္ ဒ႑ာရီ ဆန္ဆန္ အျမင္ဟု နားလည္ မလြဲၾက ေစခ်င္ပါ။ စိတ္ကူးထဲ ကသက္သက္ ေပၚေပါက္ လာျခင္းမ်ားဟု မျမင္ၾက ေစခ်င္ပါ။ သူဆိုလုိေသာ ဒ႑ာရီ ဆန္လွေသာ အျမင္မ်ားမွာ ေန႔စဥ္ဘ၀၏ တကယ့္အျဖစ္ အပ်က္မ်ားကို အမႈမဲ့ အမွတ္မဲ့ ႐ႈျမင္ သိရွိထားရ ျခင္းအတြင္း ၌ ဘ၀၏ ဆန္းျပား လွေသာ ျဖစ္ပ်က္ ေနမႈမ်ား ေၾကာင့္ သိျမင္ လက္ခံလုိက္ ရမိသည့္ တစ္စံုတစ္ရာ (မ်ား)သာ ျဖစ္ေပသည္ (ဂ်ိဳက္(စ) (James Joyce)၏ စကားအရ ေျပာရလွ်င္ အက္ပီ ဖနီ(Epiphany) သာ ျဖစ္ေပ ေတာ့သည္)။ နားမ႐ႈပ္ ၾကေစ ခ်င္ပါ။ ကၽြန္ေတာ္ တုိ႔၏ ေန႔စဥ္ဘ၀ အတြင္း၌ သာမန္ အေနအထား မ်ားအတြင္း ေတြ႕ၾကံဳ ျမင္ၾကား သိရွိထားျခင္း မ်ားအတြင္းက ေပၚထြက္ လာေသာ အေၾကာင္း ကေလး မ်ား။ ဥပမာ ၀တၳဳေရးဖို႔ ေကာင္းသကြာ ဟု မိမိဘာသာ လက္ခံ ရယူလာျခင္း အေၾကာင္းမ်ား ျဖစ္သည္။ ၈၀ ခုႏွစ္ ကာလမ်ား အတြင္းက ခင္ျမဇင္ ေရးေသာ “ႏွင္း၏နိဂံုး” ဟု နာမည္ ေပးထားသည့္ ၀တၳဳ တုိကို ဖတ္ၾကည့္ၾက ေစခ်င္သည္။ ပထမအပုိဒ္ ႏွင့္ ေနာက္ဆံုး အပိုဒ္မွာ ေနာက္ဆံုး စာႏွစ္ေၾကာင္းမွာ အတူတူ ပင္ျဖစ္သည္။ ထုိအပုိဒ္ ႏွစ္ခုက ဇာတ္ေကာင္ “၀င္း” ၏ တကယ့္ ဘ၀၏ တစ္ေနရာ မွျဖစ္ၿပီး က်န္အပုိဒ္ မ်ားမွာ ျပန္ေပၚ လာေသာ အေၾကာင္းမ်ား ျဖစ္ေလသည္။ ထုိ႔ထက္ ပို၍ေသာ္ ထုိအပုိဒ္ ႏွစ္ခုသည္ ၀တၳဳတုိ မ်ားတြင္ ေတြ႕ရ တတ္ေသာTheme သေဘာကို ျပသထားေသာ အျပျဖစ္ ေနျခင္းပင္။ ၀တၳဳတို မ်ားသည္ ၀တၳဳရွည္မ်ား တြင္ကဲ့သို႔ Theme ကို သယ္မသြား။ ေရွ႕သုိ႔ခ်ီတက္ မသြားေစခဲ့။ တြန္းမပို႔။ “ျပ” ထားတတ္ ၾကသည္။ ေမ၏ အျမင္အရ ၀တၳဳတို မ်ားကို တည္ေဆာက္ ထားပံုမွာ ေနာ္ဗလ္ Novel (ျမန္မာ ျပည္တြင္ ၀တၳဳရွည္ဟု ခပ္လြယ္လြယ္ သတ္မွတ္ ေခၚဆိုထား သည္မ်ား။) ကဲ့သို႔ တကယ္ ျဖစ္ပ်က္ေန ေသာေန႔စဥ္ ဘ၀ကို သာမန္႐ႈျမင္ လက္ခံကာ ဖန္တီးေရးသား ထားပံုမ်ဳိး မဟုတ္ဟူ ေသာ သေဘာ သက္ေရာက္ ေနေပေတာ့ သည္။ သို႔ရာတြင္ ေမ၏ အျမင္၌ ဘ၀င္ မက်စရာ ရွိေနေသာ အခ်က္မွာ ၀တၳဳရွည္မ်ား အားလံုးသည္ တကယ့္ ေန႔စဥ္ ဘ၀ႏွင့္ တစ္သားတည္း က်ေသာ ( ျမန္မာ စကားတြင္ သ႐ုပ္မွန္ သည္ဟု အခ်ဳိ႕က ေခၚဆုိၾကေသာ) အေရးအသား မ်ားခ်ည္းသာ မဟုတ္ျခင္း ျဖစ္သည္။ တစ္ခ်ိန္ တည္းမွာပင္ လက္ခံႏုိင္ ေသာအခ်က္မွာ ၀တၳဳတုိ ဆုိသည္မွာ တုိေသာ ေၾကာင့္ဟု အနက္ မယူျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။ ပညာရွင္ ဘာဂဲ(စ) (Anthony Burgess) ၏ အျမင္၌လည္း ၀တၳဳတုိ၏ စ႐ိုက္ လကၡဏာမွာ တိုျခင္း၊ ရွည္ျခင္း ေၾကာင့္ဟု မျမင္။ ၀တၳဳတုိ၏ စ႐ိုက္ လကၡဏာမွာ “ေဖာ္ထုတ္ တင္ျပျခင္း” ဟု ဆိုသည္။ ၀တၳဳရွည္ မ်ားတြင္ ကဲ့သုိ႔ ျပႆနာ တစ္စံု တစ္ရာကို ရွင္းေနျခင္း မဟုတ္။ ဤတြင္လည္း အားလံုးဟု ေယဘုယ် ျပဳရန္ မလြယ္လွ ေသာ္လည္း အမ်ားစုမွာ ထုိသေဘာ ႏွင္ႏွင္ျဖစ္ သည္ဟု ကၽြန္ေတာ္ ျမင္သည္။ ျမန္မာ စာေပတြင္ ေသာ္ ( စိတ္၀င္စား သူမ်ား ယွဥ္တြဲ ဖတ္႐ႈၾကည့္ ႏုိင္ရန္ အတြက္ နမူနာ ေပးရေသာ္) ေမာင္ထင္၏ ကိုေဒါင္း ၀တၳဳတို မ်ားႏွင့္ ေက်ာ္ေအာင္၏ အေရးႀကီးၿပီ ေသြးစည္း ၾကစုိ႔ကို ယွဥ္တြဲ ဖတ္ၾကည့္ ၾကေစခ်င္ ပါသည္။ သေဘာေပါက္ ေလာက္ပါ သည္။ တစ္ခ်ိန္ တည္းမွာပင္ ခင္ျမဇင္၏ “ႏွင္း၏ နိဂံုး”ကို လည္း ျပန္လည္ ၾကည့္ေစ ခ်င္သည္။ “၀တၳဳတို ၏ စ႐ိုက္ လကၡဏာမွာ “ေဖာ္ထုတ္ တင္ျပျခင္း” ဟု ဆုိသည္”ကိုလည္း သေဘာ ေပါက္လာ ပါလိမ့္မည္။ ၀တၳဳတို မွာ ပံုေျပာျခင္း အေလ့မွ ဆင္းသက္ လာသည္ ဆိုေသာ အျမင္မွာ ျငင္းဆိုရန္ ခက္သည္မွာ မွန္၏။ သို႔ရာတြင္ ပံု-၀တၳဳဟု ေခၚဆိုသည့္ မ်ဳိးတူစု (အမ်ဳိးအစား) ေအာက္တြင္ ထည့္ထား ရန္မွာ မျဖစ္ႏုိင္ ေတာ့ေခ်။ ေရွးကေသာ္ ၀တၳဳတိုသည္ ပံုျပင္မ်ား ကဲ့သို႔ ပံုမွန္အပိတ္၊ အဖြင့္ ရွိခဲ့ၾက သည္။ စာစီစာကံုး ေရးသည္ကို ေက်ာင္းတြင္ ဆရာက ၫႊန္ၾကား သည့္အတုိင္း အစ-အလယ္-အဆံုး သံုးပါးေသာ ျဖစ္စဥ္ အတြင္း ဆီေလ်ာ္ အပ္စပ္ မႈမ်ား လုိအပ္ သည္။ ေမာ္ဒန္ႏွင့္ ပို႔စ္ေမာ္ဒန္ ကာလမ်ားသို႔ ေရာက္လာ သည္တြင္ ကန္႔သတ္မႈ အမ်ားစုမွာ က်ဳိးေပါက္ သြားခဲ့ ၾကရသည္။ သုိ႔ျဖစ္ရကား ၀တၳဳတိုကို ဤသို႔ ေရးၿပီး၊ ဤသို႔အဆံုး သတ္ရမည္ ဆုိေသာ ကိစၥ (ဤသို႔ဖြင့္ကာ ဤသို႔ ပိတ္ရမည္ ဆုိေသာ “စံ” တစ္စံုတစ္ရာ) မွာ ထည့္သြင္း စဥ္းစားရန္ မလိုေသာ အေၾကာင္း တစ္ရပ္သာ ျဖစ္သြား ေတာ့သည္။ အပိတ္ခ်ည္း သာ မဟုတ္။ အပိတ္သည္ “ဤသုိ႔...” ျဖစ္ရ မည္ဟူေသာ အေနအထားတြင္ မရွိေတာ့လွ်င္ အဖြင့္သည္လည္း “ဤသို႔...” ျဖစ္ရမည္ ဟူေသာ ကန္႔သတ္ခ်က္ ေအာက္တြင္ ရပ္တည္ကာ မေနႏုိင္ေတာ့။ တစ္နည္း စဥ္းစားၾကည့္ မည္ဆုိေသာ္ ၀တၳဳတုိဟု သတ္မွတ္ ေခၚဆုိထား ေသာ အေရးအသား တစ္စံု တစ္ရာသည္ အဖြင့္-အပိတ္၌ တည္ထားေသာ အတုိင္း အတာ အရွည္အက်ယ္ တြင္တည္၍ သတ္မွတ္ ေခၚဆိုရန္ မျဖစ္ႏုိင္ေတာ့။ သုိ႔တုိင္ ၀တၳဳတုိ အမ်ားစု၏ အပိတ္ (အဆံုးသတ္) မ်ားမွာ အဖြင့္(အစ) ကို ထိန္းထား ႏိုင္ေၾကာင္း ေတြ႕ရသည္ဟု ပညာရွင္ မ်ားက ျမင္ၾကသည္။ ထိန္းထားႏုိင္ သည္ဟုဆိုျခင္းမွာ ၀တၳဳတုိ၏ အဆံုးမ်ားသည္ အစမ်ားကို လက္ခံျခင္း၊ ျငင္းဆို ျခင္းျပဳႏုိင္ သည္သာမက မသိက်ဳိး ကၽြန္ျပဳျခင္း မ်ားကိုလည္း ျပဳႏုိင္သည္ ဟူေသာ သေဘာျဖစ္သည္ (ေရွ႕တြင္ ၫႊန္းခဲ့ေသာ ခင္ျမဇင္၏ ၀တၳဳတုိကိုပင္ ဖတ္႐ႈၾကည့္ ေစခ်င္သည္။)။ ထုိအျမင္ေၾကာင့္ ၀တၳဳတို ဆိုသည္မွာ တိုခ်င္တုိင္း တုိ၍ မျဖစ္ႏုိင္ေသာ သေဘာကို ေဆာင္ေနျပန္ ေပသည္။ ရံဖန္ရံခါ အလြန္တုိ ေသာ၀တၳဳ တိုဆိုသည္ မ်ားကို ေတြ႕ရတတ္ သည္ (ပံုႏွိပ္စာ မ်က္ႏွာတစ္ မ်က္ႏွာမွ ငါးမ်က္ႏွာ အၾကားရွိေသာ ၀တၳဳတို မ်ား။)။ ထုိ၀တၳဳတုိ တုိ႔၏ ျပႆနာမွာ ခရီးဆံုးဘူတာ မေရာက္မီ မလွမ္း မကမ္းတြင္ ရပ္ေနေသာ ရထား တစ္စီးကဲ့သို႔ ျဖစ္ေန တတ္ျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။ ရထားကို ျမင္ေနရ ေသာ္လည္း မည္သည့္ ဆီသို႔မွ် မဆက္ဘဲ ရပ္ေနေသာ ရထားသာ ျဖစ္ေန တတ္သည္။ ဘူတာကို ျမင္ေနရ ေသာ္လည္း ဘူတာဆီ သို႔မေရာက္။ တစ္နည္း ဆုိရေသာ္ ဖန္တီး မႈအေျခခံ ၀တၳဳအေရး အသားမ်ား သည္ ရထားကဲ့သုိ႔ ဘူတာဆီ သို႔ေရာက္ရန္ လည္း လုိေပ ေသးသည္။ တုိျခင္း၊ ရွည္ျခင္းထက္ ဘူတာကို ေရာက္ရန္ လိုသည္။ ေမာ္ဒန္၊ ပို႔စ္ေမာ္ဒန္ ကာလတြင္ အဓိပၸာယ္ မရွိေသာ ဖန္တီးမႈ အေျခခံ ၀တၳဳတိုမ်ား ေပၚလာခဲ့သည္။ ထုိ၀တၳဳတုိ မ်ားသည္ပင္ ဘူတာသို႔ ေရာက္ရန္ကား လုိအပ္ ေနေသးသည္။ တုိခ်င္တုိင္း တုိ၍မရ။ ဤေနရာ တြင္လည္း သတိထား သင့္ေသာ အခ်က္ တစ္ခုရွိ ပါသည္။ အေနာက္တုိင္း စာေပတြင္ ရွိေသာ Parable အမ်ဳိးအစား အေရးအသား မ်ဳိးကုိ ၀တၳဳတုိႏွင့္ တစ္မ်ဳိး တစ္စား တည္းဟု မျမင္မိၾကရန္ ျဖစ္သည္။ Parable တုိ႔မွာ (လြယ္လြယ္ ရွင္းရေသာ္) ဆံုးမစကား သေဘာမ်ဳိး ျဖစ္သည္။ ၀တၳဳတို တစ္ပုဒ္သဖြယ္ ေရးသား ထားေသာ္လည္း ရည္ရြယ္ရင္းမွာ ကိုယ္က်င့္ တရားပုိင္း ဆုိင္ရာ၊ ဘာသာေရး ဆုိင္ရာမ်ားကို အေျခခံ ထားေသာ ဆံုးမ (ပညာေပး) ထားခ်က္မ်ား ျဖစ္သည္။ ၀တၳဳတို သည္ ဆံုးမစာ မဟုတ္။ နိဗၺာန္ ေရာက္ရာ ေရာက္ေၾကာင္း သို႔မဟုတ္ ျပည္သူ႔ နီတိတစ္ပုဒ္ မဟုတ္ေခ်။ ကာ(ဖ)ကာ (Franz Kafka) ၏ ၀တၳဳတုိႏွင့္ အျခားေသာ အေရး အသားမ်ားတြင္ Parable မ်ားကို ဖတ္ခဲ့ ရဖူးသည္။ ၀တၳဳတုိ ဆုိလွ်င္ “တို” ရမည္ဟူေသာ အယူအဆမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ ဖန္တီးစာ ေရးသားေဖာ္ထုတ္ မႈအတြင္း “ရွိ” ခဲ့ရသည္ မွာ ေရွးက ရွိခဲ့ေသာ မဂၢဇင္းမ်ားမွ အယ္ဒီတာ မ်ား၏ ပုဂၢလိက ဆႏၵ၌ တည္ေသာ မ်ဳိးတူစုျပဳမႈ သည္လည္း အေၾကာင္း တစ္ခု ျဖစ္သည္။ ၄င္းတို႔က မဂၢဇင္း အတုိင္းအတာ (စာရြက္ေရ) တြင္တည္ကာ မ်ဳိးတူစု ျပဳခဲ့ၾကျခင္း ျဖစ္သည္ဟု ဆိုခ်င္သည္။ ထုိစဥ္ကေသာ္ မဂၢဇင္းမ်ား တြင္ ၀တၳဳတုိ သံုးေလးပုဒ္ႏွင့္ ၀တၳဳရွည္ တစ္ပုဒ္ သို႔မဟုတ္ အခန္းဆက္ (လဆက္) ၀တၳဳရွည္ တစ္ပုဒ္ ထည့္သြင္း ေဖာ္ျပေလ့ ရွိၾကသည္။ တုိေသာ (စာလံုးေရ နည္းေသာ၊ စာမ်က္ႏွာ အေရအတြက္ နည္းေသာ) အေရး အသားမွာ ၀တၳဳတို ျဖစ္သြားၿပီး ရွည္ေသာ (စာလံုးေရ မ်ားေသာ၊ စာမ်က္ႏွာ အေရအတြက္ မ်ားေသာ) အေရး အသားမွာ ၀တၳဳရွည္ ျဖစ္သြားရ ေတာ့သည္။ အယ္ဒီတာ ခ်ဳပ္တုိ႔က သူတို႔၏ လုပ္ပိုင္ ခြင့္မ်ား အတြင္းမွ သူတုိ႔၏ သေဘာ ဆႏၵအတုိင္း ဤသည္မွာ ၀တၳဳတုိ ျဖစ္ၿပီး ဤသည္မွာ ၀တၳဳရွည္ ျဖစ္သည္ဟု ဆံုးျဖတ္ခဲ့ၾက သည္။ အေရးအသား ၏ ပံုစံဟန္၊ ၀ါက် တည္ေဆာက္ပံု၊ ေဖာ္ထုတ္ တင္ျပပံု... စသည္ စသည္မ်ားကို အေျခခံကာ ဆံုးျဖတ္ခဲ့ၾက သည္မဟုတ္။ ထိုစဥ္ကေသာ္ ဖတ္သူဘက္ ကိုထည့္ကာ စဥ္းစားေလ့ လည္းမရွိ။ အေနာက္တိုင္း စာေပတြင္ ေသာ္ ၀တၳဳတုိဟု သတ္မွတ္ ေခၚဆိုထားေသာ အေရး အသားမ်ားတြင္ စာမ်က္ ႏွာ ၅၀ မွ ၈၀ ခန္႔ အထိရွိ ေသာ အေရးအသား မ်ားကိုလည္း ေတြ႕ရ တတ္သည္။ ပံုႏွိပ္စာ မ်က္ႏွာ ဆယ္မ်က္ႏွာ ၀န္းက်င္ ရွိေသာ ၀တၳဳတုိဆုိ သည္မ်ားမွာ ပံုမွန္ကဲ့သုိ႔ ျဖစ္ေနသည္။ သို႔ျဖစ္ရကား ၀တၳဳ တိုဆိုသည္မွာ စာလံုးအေရ အတြက္ နည္းျခင္း၊ စာမ်က္ႏွာ အေရအတြက္ နည္းျခင္း စသည့္ အေၾကာင္း အခ်က္တြင္ အေျခခံ ထားကာ သတ္မွတ္ ေခၚဆုိၾကျခင္း မဟုတ္သည္ မွာ ေသခ်ာသည္။ ထုိအျမင္မွာ တစ္ေခတ္ တစ္ခါက ျမန္မာစာေပ ေရးသား ေဖာ္ထုတ္ မႈနယ္ပယ္ အတြင္း ပညာအရာ ႏြမ္းနယ္ စြာျဖင့္ အနက္ယူ လြဲမွားကာ နားလည္ လက္ခံခဲ့ ေသာအျမင္သာ ျဖစ္ေပသည္။ ထုိစဥ္က လြဲမွားစြာ ျမင္ခဲ့ ၾကေသာ အျမင္ မ်ားတြင္ “စာေရးတတ္ ဖတ္တတ္ရင္ စာေပေ၀ ဖန္ေရးလုပ္ လုိ႔ရတယ္” ဟု ထင္ရာႀကိတ္ ဘရိတ္ မပါ ဆုိခဲ့ေသာ အျမင္ မ်ဳိးလည္း ပါခဲ့သည္။ (ဆက္လက္ ေဆြးေႏြး ပါဦးမည္) ျမင့္သန္း (ေရႊအျမဳေတ မဂၢဇင္း ေမလ ၂၀၁၃)